شناسایی و رتبه‌بندی عوامل محیطی مؤثر بر استقرار بودجه‌ریزی عملیاتی در ایران

مقدمه: در ایران بیش از12سال است که اصلاح نظام بودجه‌ریزی در دستورکار سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق و معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری فعلی قرارگرفته است. با این حال، برخی از صاحب‌نظران و متخصصان بودجه در داخل کشور اعتقاد دارند که نتایج و دستاوردهای قابل قبولی نداشته است. لذا، هدف اصلی این پژوهش شناسایی و رتبه‌بندی عوامل محیطی مؤثر بر استقرار نظام بودجه‌ریزی عملیاتی در دستگاه‌های اجرایی کشور از طریق نظرخواهی و استفاده از روش دلفی از کارشناسان و متخصصان بودجه‌ریزی است. روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان بودجه‌ریزی عملیاتی دستگاه‌های اجرایی استان‌های تهران و البرز است که دارای نظر تخصصی راجع به موضوع پژوهش هستند. ابزار گردآوری داده‌های پژوهش شامل دو پرسش‌نامه است که پرسش‌نامه اول مربوط به روش دلفی و پرسش‌نامه دوم مربوط به روش تحلیل سلسله مراتبی است. بر اساس پژوهش‌های انجام شده عواملی از جمله عوامل رفتاری، ساختاری، اجرایی و محیطی شناسایی شد که در این پژوهش بر عوامل محیطی تمرکز شده است. قلمرو زمانی پژوهش سال 1392 است. برای فرایند تحلیل سلسله مراتبی از نرم‌افزار Expert Choice نسخه 11، استفاده شده است. حجم نمونه 50 نفر است. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که عوامل محیطی، به ترتیب، شامل محیط سیاسی، محیط قانونی، محیط سازمانی و محیط اقتصادی تأثیر بااهمیتی بر استقرار بودجه‌ریزی عملیاتی در ایران دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان گفت که به نظر کارشناسان و خبرگان بودجه‌ریزی عملیاتی دستگاه‌های اجرایی کشور، محیط سیاسی بیشترین و محیط اقتصادی کم‌ترین تأثیر را بر استقرار بودجه‌ریزی عملیاتی در ایران دارد.   واژه‌های کلیدی: بودجه‌ریزی عملیاتی، عوامل محیطی، محیط سیاسی، محیط سازمانی.